Czym jest demokracja?
Jak mówi Encyklopedia PWN demokracja to rządy ludu. W szerszym rozumieniu jest to ustrój polityczny, w którym obywatele jako naród stanowią źródło władzy przy pomocy przyznanych im praw oraz wolności politycznej, gwarantujących im sprawowanie tej władzy. Stając się podmiotem ustroju demokratycznego, obywatele mogą sprawować władzę w różnym zakresie. Z tego powodu rozróżniamy demokrację pośrednią (inaczej przedstawicielską), w której przedstawiciele wybrani w wyborach sprawują władzę w imieniu obywateli, oraz bezpośrednią, polegającą na podejmowaniu decyzji poprzez głosowanie ludowe (np. referendum), w którym udział biorą wszyscy uprawnieni do głosowania. Za państwo demokratyczne można uznać takie, które swoją działalność opiera na takich kryteriach jak: wolność wypowiedzi, dostępność polityki bez ograniczeń (m.in. klasowych czy rasowych) dla całego społeczeństwa, suwerenność narodu, poszanowanie praw mniejszości czy pluralizm w obrębie politycznym i społecznym.
Demokracja na Białorusi
Białoruś jako państwo o reżimie autorytarnym jest podporządkowane władzy państwowej, która wymaga od obywateli uległości, a także ogranicza jej wolność. W roku 1990 przyjęto deklarację suwerenności państwowej, a następnie ustawę o niezależności państwowej. 30 marca 1994 roku w życie weszła konstytucja. Jednak zwycięstwo Aleksandra Łukaszenki w wyborach prezydenckich w 1994 roku zapoczątkowało stopniowe oddalanie się od demokratycznych zmian wprowadzanych od 1990 roku. Zaraz po wyborach nowe ustalenia coraz bardziej oddalały państwo od demokratycznych zasad. Przyczynił się do tego m.in. dekret wydany w 1995 roku na podstawie którego została zawieszona działalność białoruskich związków zawodowych oraz wprowadzono regulacje prawne znacznie zwiększające nadzór nad partiami politycznymi i organizacjami społecznymi. Aleksandr Łukaszenka nie raz dopuścił się złamania konstytucji. Kolejnymi krokami w przejęciu coraz większej kontroli nad społeczeństwem było zezwolenie na aresztowania i przesłuchania deputowanych bez zgody parlamentu, wprowadzenie dekretu o bezpieczeństwie imprez masowych, który jednocześnie pozbawił ludzi możliwości demonstrowania przeciwko prezydentowi, aż w końcu zniesienie limitu kadencji prezydenta Białorusi w 2004 roku. W konsekwencji Łukaszenka nadal może sprawować urząd prezydenta, mimo iż wiarygodność wyborów podważana jest nawet przez organizacje międzynarodowe.
Wybory prezydenckie
Kolejne wygrane wybory prezydenckie przez Aleksandra Łukaszenkę prowadziły do oskarżeń ze strony opozycji o sfałszowanie wyników, a także do powtarzających się protestów społecznych, w których brało udział kilka tysięcy osób. Państwo w odpowiedzi na demonstracje dokonuje masowych aresztowań i skutecznie tłumi protesty. Prezydent ma nieograniczone uprawnienia, dlatego jego władza ma charakter dyktatorski.
Media
Represje na Białorusi od lat nie są niczym nowym dla obywateli, dlatego media również ich doświadczają. Oprócz kar pieniężnych i konfiskat sprzętu, coraz więcej dziennikarzy znajduje się w więzieniach. Z roku na rok wzrasta presja władz na niezależne media, a także rośnie wpływ mediów rosyjskich. Na celowniku władz jest m.in. telewizja Biełsat, ponieważ charakteryzuje się ona wysoką jakością treści, a przede wszystkim rzetelnością przekazywanych wiadomości. Wspiera budowanie komunikacji z innymi państwami, a ponadto przekazuje wiarygodne informacje o kulturze i historii kraju w ojczystym języku. Od samego początku stacja Biełsat zmagała się z władzami, które stwarzały problemy już przy rejestracji kanału, odmawiając cztery razy.
Organizacje i inicjatywy wspierające wolność na Białorusi
W celu wsparcia demokratyzacji Białorusi wiele środowisk podejmuje inicjatywy różnego typu. Fundacja “Wolność i demokracja” to bezpartyjna organizacja pozarządowa, która wspiera przemiany demokratyczne. Przyczyną jej powstanie było zamknięcie dwóch niezależnych pism na Białorusi. Fundacja pomaga również w szerzeniu rzetelnych informacji, prowadząc portal kresy24.pl oraz wspierając finansowanie telewizji Biełsat. Kolejnym przykładem organizacji jest Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy założone w 1995 roku. Wolność słowa, autentyczne informacje, a także promowanie dziennikarskich standardów to główne cele działalności stowarzyszenia. Solidarni z Białorusią to koncerty pod gołym niebem organizowane w Warszawie przez “Inicjatywa Wolna Białoruś”. Jest to jedno z większych wydarzeń wyrażających poparcie dla demokracji na Białorusi.